Vandaag vieren we onze vrijheid. In diverse uithoeken van de wereld heb ik gehoord over de gevolgen van oorlog en vrijheidsbeperking. Dichterbij huis heb ik het gevoeld. In Lesbos werd ik gegrepen door de allesomvattende angst die het verlies van een vrij leven met zich meebrengt. Het heeft me niet meer losgelaten. Een niet-vrij mens is als een mus in een kooitje die wacht op de gratie van de persoon die het deurtje open zet en daarmee de deur opent naar de vrijheid, naar bevlieging.
Als dokter voel ik me soms net zo’n mus, en met mij vele (jonge) collega’s. Een gebrek aan vrijheid in het uitoefenen van je beroep naar eer en geweten zuigt de bevlieging eruit en laat opgebrande vogeltjes achter in hun kooi, die ineengedoken stil op hun stokje zitten. Geregeld mis ik de bevlieging waarmee ik ooit aan de studie geneeskunde begon, en vraag ik me af wat ik ervoor nodig heb om die bevlieging dag in, dag uit te kunnen blijven voelen.
Bevrijding van bureaucratie, dat is de inkopper. Al die zinloze formulieren, die niets met goede patiëntenzorg van doen hebben, belemmeren mijn werklust. Ze wekken mijn frustratie op en beïnvloeden mijn anders kalme doktersbrein. Waarom moet de dokter weer tekenen voor een taxiverklaring als een rolstoelgebonden patiënt revalideert na een massaal CVA en voor controle naar het ziekenhuis moet? Meer vertrouwen zou mijn paarsekrokodilstempel overbodig maken.
Bevrijding van de huidige marktwerking. Zorg draait om zorgen en niet om efficiency of targets. Kostenbewustzijn creëren onder artsen heeft de zorg zeker verbeterd, maar voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten niet. Geen enkele patiënt is gebaat bij elke half jaar een ander generiek pilletje dat weer een cent goedkoper is. Of überhaupt een ander pilletje omdat zijn medicijn voor de zoveelste keer niet meer leverbaar is. Laat de beslissing over zorg over aan het zorgpersoneel, dan gaan we heus voor het beste voor de patiënt, en nemen we de kosten er in mee.
Bevrijding van het credo ‘zo doen we het altijd al’. De nieuwe generatie wil hard werken. De nieuwe generatie wil niet doorgaan in dezelfde ingesleten patronen. De wereld verandert voortdurend, maar in de zorg wordt graag vastgehouden aan het veilige bekende. Ruimte voor creativiteit biedt ongekende mogelijkheden. Om te verduurzamen. Om te innoveren. Om patiëntenzorg echt patiëntvriendelijker te maken.
Naïef en onrealistisch? Geef ons onze vleugels, en verwonder je over de gevolgen. Grote cultuurveranderingen vragen om revolutie. Corona creëert het momentum. Laten we niet weer in het veilige oude bootje terugkruipen, maar leg de bal en het vertrouwen bij het (jonge) zorgpersoneel. Een mooi begin zou zijn gehoor te geven aan #SOSMoria, breed gesteund door dokters, en onze medemensen in Moria te bevrijden.
Bevrijding is bevlieging.
Rick van Uum is huisarts in opleiding in Utrecht en mijmeraar. Hij was al vroeg betrokken bij Compendium Geneeskunde als auteur Endocrinologie, en reviseerde de hoofdstukken Endocrinologie en Kindergeneeskunde voor 2.0. Tijdens de coronacrisis blogt hij twee keer per week voor Compendium Geneeskunde zijn bespiegelingen op het doktersvak en zijn eigen leven, steeds op zoek naar een noot van compassie.
