“Empathie is de hoeksteen van effectieve communicatie”. Dat concludeert psycholoog Liesbeth van Vliet een week geleden in de Volkskrant op basis van onderzoek naar communicatie tussen artsen en patiënten met uitgezaaide borstkanker. “Empathie is op de Spoedeisende Hulp vaak ver te zoeken en gaat verloren in de waan van de dienst”. Dat was het oordeel waarmee ik een aantal maanden geleden begon aan mijn Spoedeisende Hulp (SEH) stage. Ik was eigenlijk een beetje bang om opgeslokt te worden in mijn veronderstelde waan van het ziekenhuis, en daarmee het contact en de emotionele binding met patiënten te verliezen. Juist datgene wat het werk in de huisartspraktijk zo leuk maakt.

“Gaat mij niet gebeuren”, nam ik me voor. Ik ga de komende maanden bewust oog hebben en houden voor empathische communicatie met mijn patiënten. Stilstaan bij de soms heftige emoties die een SEH-bezoek, en bijbehorende diagnoses, oproepen. Een gebroken heup of onderarm, CVA, epileptisch insult, kogel in de lever, aanwijzingen voor een maligniteit. De SEH is niet alleen het toneel van spoedeisende situaties, maar ook van veel moeilijke gesprekken met vaak ‘slecht nieuws’ voor de patiënt. Hier ligt nu juist de kracht van de huisarts. “Ik klamp deze stage de huisarts in mij vast en ga dicht bij mezelf blijven”, nam ik me voor.

Bij de oude demente dame die haar heup heeft gebroken, heb ik een luisterend oor voor de zoon die de volledige zorg voor haar draagt, en in de SEH-kamer breekt. Ik adem samen met de jongeman die hevige buikpijn heeft, zodat de echo draaglijker wordt. De oude baas die beide bovenarmen gebroken heeft en met zijn vrouw naar huis moet, krijgt dezelfde dag nog een thuiszorgbed en 3x daags thuiszorg voor zijn katheter.

Het zijn fijne, wederzijds gewaardeerde, contactrijke momenten met patiënten, hoe kort ze soms ook zijn door de spoed van de situatie. Ik blijf mezelf deze maanden, en kan oprechte aandacht voor mijn patiënten houden, ondanks de waan van de dienst. Verrassend genoeg blijft het niet tussen mij en mijn patiënten. Tijdens het eindgesprek spreekt mijn opleider waardering uit voor mijn empathische communicatie, terwijl ik kundig dokter en in de drukte overeind blijf. En hoe ze dat misschien zelf soms uit het oog verliezen en meer aandacht voor mogen hebben. Ik ben niet vaak oprecht trots op mijn eigen werk, maar nu voel ik een warm gevoel van trots door mijn lijf. Trots dat ik ‘mijn ding’ heb gedaan, en de huisarts in mij bij me heb gehouden in het ziekenhuis. 

Ik kan niet anders dan tot dezelfde conclusie komen als Liesbeth van Vliet: “Empathie is de hoeksteen van effectieve communicatie”! En eigenlijk ook: “doe waar jij in gelooft”!