Tegenwoordig hoor je steeds vaker dat je móét promoveren om aangenomen te kunnen worden voor een opleidingsplaats naar wens, het zou een vereiste zijn. Maar wat nou als je daar helemaal geen zin in hebt, heiligt het doel dan de middelen?
De meeste medisch studenten hebben zo tegen het einde van hun coschappen al een duidelijk beeld van welke kant ze op willen gaan, bij welk specialisme hun hart ligt, wie en wat ze willen worden. In dat geval willen we er natuurlijk ook alles aan doen om daar te kunnen komen, om te kunnen doen waar je van droomt. Zonder twijfel zal je meerdere keren gehoord hebben dat het doen van een promotietraject je hierbij tien stappen in de goede richting brengt. Logisch natuurlijk ook, want wie wordt er nou niet blij van de titel ‘PhD’. Ik denk niemand, maar worden we ook allemaal even vrolijk van de weg er naartoe? Dat denk ik dus niet.
In mijn opinie is er in de regel iets mis met deze uitspraak. Het klinkt als een fantastisch doel om te behalen, maar mag promoveren an sich wel een doel zijn? Is uiteindelijk het echte doel van een promotietraject niet om de medische wetenschap naar een hoger niveau te tillen; om een substantiële bijdrage te leveren aan het vergroten van de wereldwijde medische kennis? In principe kies je er niet eerst voor om te promoveren, om dan vervolgens op zoek te gaan naar een geschikt onderwerp. Nee, er zou een onderwerp moeten zijn dat jou aan het hart ligt, iets wat je maar al te graag wilt bestuderen. Uiteindelijk vormt dit het grondbeginsel voor je promotietraject, maar wellicht ben ik hierin ook maar een hopeloze romanticus. Ik vind de medische wetenschap fantastisch fascinerend, maar daardoor kijk ik misschien wel door een roze bril. Want in de praktijk blijkt het toch vaak anders te werken. Pas afgestudeerde medisch studenten voelen promotiedruk, want zonder titel zou je niet komen waar je wilt komen. Het doel wordt het middel en we gaan massaal promoveren.
De Geneeskundestudent deed in 2019 onderzoek naar het promoveren in de gezondheidswetenschappen, gezien het aantal promovendi hier disproportioneel stijgt ten opzichte van andere wetenschapssectoren. De helft van de medisch studenten zou volgens dit onderzoek overwegen om een promotietraject in te gaan, 1/3e schijnt het zeker te weten. Naast studenten werden ook opleiders gevraagd naar hun blik op de invloed van een promotie op de selectieprocedure. Wat mij hierin met name opvalt is dat 65,3% van mening is dat je geen betere arts wordt door te promoveren (zonder significant verschil tussen type opleiders en specialismen). Toch geeft maar 3,1% van de medisch ziekenhuisspecialisten aan dat promoveren geen invloed heeft op de kans op een opleidingsplek. Dit lijkt mij een lichtelijke tegenstrijdigheid. Want als promoveren je geen beter dokter maakt, waarom heeft het dan in 96,9% van de gevallen wel invloed op een opleidingsplek? Nu is ‘invloed’ een breed begrip en valt het kleinste beetje invloed natuurlijk ook binnen dit percentage. Alleen het geeft dus geen voorwaarde op het zijn van een betere dokter, maar wat is er dan nog meer van belang?
Als ik bovengenoemde cijfers bekijk, snap ik wel dat in de meerderheid van de studenten een intens hoge promotiedruk wordt opgewekt. Het gros van de opleiders uit bovengenoemd onderzoek geeft echter aan dat promoveren om een opleidingsplek te kiezen niet de goede beweegreden is.1 Voor wat het waard is, daar ben ik het ontzettend me eens. Achter die fijn-ogende titel verschuilt een enorme passie voor het vak. Die innerlijke drijfveer om maar meer en meer te weten te willen komen over dit onderwerp, je horizon vergroten. Dát is belangrijk. Nu begin ik weer met mijn roze bril, maar denk er eens goed over na. Wat heb je nou echt aan een promotietraject waar niet voldoende passie in zit en waar je tevens ook geen energie uit haalt? Geeft dat voldoende kwaliteit om van significante waarde te zijn voor de medische wetenschap; geeft het jou bovendien genoeg mogelijkheden om jezelf te kunnen uiten? Ik betwijfel het. Er zijn echter altijd meerder wegen die naar Rome leiden. Maak daar gebruik van, ontwikkel jezelf op andere vlakken. We hebben allemaal wel een passie, de kunst is om er wat mee te doen. Of dat nou een onderzoeksgebied is, een sport, je studentenvereniging, schilderen, schrijven, enz. dat is aan het einde van de rit misschien niet eens zo belangrijk. Het is wat je ervan maakt dat telt. Daarnaast blijkt trouwens ook nog eens dat karakter en indruk nog steeds de meest belangrijke factoren zijn tijdens een sollicitatie.1 Genoeg mogelijkheden om jezelf te kunnen onderscheiden, denk ik zo.
Mijn verhaal is natuurlijk alleen gebaseerd op mijn mening, mijn ervaring en het lezen van wat literatuur. Maak er vooral jouw verhaal van, ga zelf op onderzoek uit, wat vinden specialisten in jouw vakgebied belangrijk? Maar bovenal, wat vind jíj belangrijk? Wat heb jij ervoor over om te komen waar je wil zijn, wat zijn je specialiteiten, wat vind jij leuk, waar gaat jouw hart sneller van kloppen? Laat je niet gek maken, volg je eigen weg. Spreek met mensen, bouw een CV op en doe vooral waar je gelukkig van wordt. Uiteindelijk zijn dat de middelen, die jou je doel laten bereiken. Jij kunt dit.
