Er is al veel geschreven over het coronavirus vanuit het perspectief van artsen en verpleegkundigen. Maar hoe beleven ambulancemedewerkers corona? Wij gingen in gesprek met Gijs, die inmiddels 14 jaar werkzaam is in de ambulancezorg als chauffeur en onder andere coronapatiënten uit Brabant naar het Noorden bracht.
Gijs, leuk dat je mee wilt werken aan een interview. Laten we starten met het meest besproken onderwerp van de dag: corona. Jij en je collega's krijgen hier ook veel mee te maken, wat grijpt jou nu het meeste aan?
"Het raakt iedereen. Misschien niet iedereen direct op de manier dat je letterlijk ziek wordt, maar jong of oud, het heeft gevolgen voor iedereen en dat maakt dat het heel aangrijpend en groot is. Daarnaast vind ik het als zorgverlener aangrijpend dat je juist dat stukje zorg, dat heel belangrijk is in ons werk in de acute zorg, niet kunt geven. In ieder geval niet in die mate dat je anders in ‘normale’ omstandigheden wel zou kunnen geven. Die arm om iemand heen, een aai over de wang…. De zorg is nu toch afstandelijker, ten eerste omdat je al helemaal in beschermende kleding bij de patiënt komt, dus vrijwel onherkenbaar. Maar ook omdat je zo min mogelijk contact wilt hebben met de patiënt. Dit, om jezelf te beschermen, maar ook omdat we daarna weer andere patiënten treffen die erg kwetsbaar kunnen zijn en je dus geen virussen wilt overdragen van de ene op de andere patiënt."
Noord-Nederland heeft als regio onder andere patiënten opgehaald vanuit Brabant. Jij was hierbij betrokken. Hoe ging dit? Wat zag je? En hoe was je totale ervaring om dit te doen?
"Dit was een indrukwekkende operatie. Daar waar we in het noorden van het land de zorg rondom COVID-19 op dat moment nog goed aankonden, was er in Brabant een tekort ontstaan aan IC-bedden en ‘gewone’ ziekenhuisbedden. Ook het zorgpersoneel had een zware belasting. Door patiënten over te plaatsen naar verschillende ziekenhuizen in het noorden, konden we de druk wat doen afnemen op de zorg in Brabant. De hele operatie werd gecoördineerd in samenwerking met defensie en de meldkamer. Alle deelnemende ambulances werden verzameld op een loodspost, van waaruit we dan een ritopdracht kregen van de meldkamer om naar een bepaald ziekenhuis toe te rijden om daar een patiënt op te halen. In het ziekenhuis zelf was het indrukwekkend om te zien hoe alles geregeld was. Er stonden grote tenten met heel veel lege brancards te wachten, dit alles om de toestroom van patiënten zo goed mogelijk te laten verlopen. Wat ons opviel was, ondanks de druk op het personeel, de rust en het overzicht waarin gewerkt werd.
Wat het meeste indruk op ons maakte, was het feit dat we een erg zieke patiënt uit zijn/haar eigen omgeving weg moesten halen. Weg bij familie, vrienden en kennissen. Mensen die je juist op dat moment van ziek zijn zo nodig hebt. En met de wetenschap dat je ze voorlopig helemaal niet meer gaat zien, omdat bezoek vrijwel uitgesloten is. Om maar helemaal niet te spreken over de categorie patiënten die zouden komen te overlijden."
Hoe gaan jullie om met hygiëne en kledingdracht momenteel bij de patiënten?
"Ten tijde van de coronacrisis zijn er duidelijke protocollen voorgeschreven die betrekking hebben op eigen veiligheid en ter voorkoming van verdere verspreiding van het virus. Bij een melding wordt direct aangegeven of de patiënt COVID-19 positief, oftewel verdacht is. Op die manier kunnen wij de materialen die voor die rit overbodig zijn uit de ambulance halen. Dit scheelt na de rit schoonmaken, zodat de ambulance weer zo snel mogelijk inzetbaar is. Ook trekken wij ons pbm pakket (persoonlijke beschermingsmiddelen) aan. Na de rit wordt de ambulance grondig gereinigd en ontsmet en letten we op elkaar dat we het pbm pakket op de goede manier weer uittrekken."
Zie je nu een daling van oproepen doordat patiënten langer thuisblijven en daardoor liever alle contacten vermijden en ziektes en klachten meer naar de achtergrond drukken?
"We merken duidelijk dat er een daling is van de ritten die we in ‘normale’ omstandigheden altijd reden. Je kan er natuurlijk allerlei theorieën op los laten waardoor dat zou komen. Wachten mensen langer om te bellen als ze klachten hebben, of mijden ze op dit moment liever zoveel mogelijk contacten met zorgpersoneel en/of ziekenhuizen en zorginstellingen? Om hier een duidelijk en onderbouwd antwoord op te krijgen zal je gedegen onderzoek moeten doen. Maar het feit ligt er, wij hebben op dit moment een duidelijke daling van de zorgvraag richting de ambulancezorg."
Vanuit je ervaring, en wat je ziet qua hoe ernstig ziek mensen kunnen worden door COVID-19, wat zou je willen zeggen tegen de rest van Nederland?
"Wat mij opgevallen is aan de patiënten die COVID-19 positief zijn of als zodanig verdacht, is dat ze in relatief korte tijd ernstig verslechteren. Ze kunnen dan ineens na een slechts kleine inspanning erg kortademig, benauwd en uitgeput zijn. Saturatie (zuurstofgehalte) daalt snel en ze worden afhankelijk van extra zuurstoftherapie. Op dat moment hebben ze genoeg aan zichzelf en is communiceren erg lastig."
Wat wil ik zeggen tegen de rest van Nederland:
"Draag je steentje bij waar dat kan. De één doet dit door te helpen in de zorg, de ander door gewoon zoveel als mogelijk de richtlijnen te volgen die de regering en de medici voorgeschreven hebben. Er worden grote offers gebracht... Dus breng dat kleine offer door bijvoorbeeld gewoon thuis te blijven als dat enigszins mogelijk is."
