Physician Assistants: ze zijn niet meer weg te denken uit de zorg. Ze zijn de rots in de branding van iedere afdeling, de vaste kracht op de poli, heel handig op de POK en ik kan zo nog even door gaan. Zonder Physician Assistants (PA’s) stort ons gehele zorgsysteem in elkaar.

Een grote uitspraak, maar ik sta er volledig achter en de cijfers liegen er ook niet om. In 2006 begonnen de eerste 26 afgestudeerde PA’s in Nederland. Nu, bijna 20 jaar later, zijn er meer dan 2000 PA’s werkzaam in ons koude kikkerlandje. Waar de term ‘PA’ in het vorige decennium nog een relatief onbekend begrip was, is het nu niet meer weg te denken uit het ziekenhuis. En waar de PA’s de laatste jaren vol in opkomst zijn in het ziekenhuiswezen, laten de ANIOS’en een heel andere trend zien. Deze stromen gestaag weg naar plekken buiten het ziekenhuis of zelfs buiten de zorg. Met het grote tekort aan ANIOS’en neemt de vraag naar PA’s gestaag toe en derhalve investeert de gemiddelde vakgroep maar wat graag in het opleiden van PA’s die het groeiende ANIOS tekort kunnen compenseren.

Maar, PA’s noemen als opvulling voor de plekken waar de ANIOS’en wegblijven doet hun vak zéér tekort. Allereerst ken ik geen ANIOS die de zorg op de afdeling zo goed beheerst als de gemiddelde PA, zo goed kan schakelen tussen de verpleging, henzelf en specialist en bovendien zo veel fingerspitzengefühl heeft voor het opvangen van de kleinste klinische veranderingen bij een patiënt. Daarnaast is de, al magere, bezetting van ANIOS’en natuurlijk zo veranderlijk als het weer en zodra de geuren en kleuren van de afdeling daar goed en wel zijn ingetrokken, is het alweer tijd om te vertrekken. Een ziekenhuisafdeling heeft behoefte aan vastigheid (lees: rust-reinheid-regelmaat) die een arts-assistent niet kan bieden. En gezien ik het eerste gemiddeld-grote ziekenhuis met een specialist die de afdeling runt nog moet tegen komen, zijn PA’s dé uitkomst om wat houvast te bieden in een wervelwind aan verandering. Dus niet voor het ópvullen van de plekken die de wegstromende ANIOS’en vrij houden, maar voor het vérvullen van een unieke functie die alleen een PA kan bekleden.

Bijkomend in deze unieke functie is dat de meeste PA’s tijdens hun vooropleiding, vrij letterlijk, met hun voeten in de klei hebben gestaan en dat maakt écht een verschil. Welke factoren daar precies voor zorgen weet ik niet, maar wellicht dat intensief contact met patiënten vanuit een eerdere basis er nu toch voor zorgt dat de sociale vaardigheden in patiëntencontact zeer ver ontwikkelt zijn. Het komt over alsof ze wat dichter op het vuur zitten, meer begrijpen wat er in iemands hoofd om gaat en net dat beetje extra zorg kunnen bieden wat maakt dat een patiënt een doosje Merci achterlaat bij vertrek. 

Bovenstaande is met name een ophemeling vanuit mijn eigen ervaring met PA’s, maar ook uit wetenschappelijk onderzoek blijkt de belangrijke bijdrage van PA’s in het leveren van kwaliteitsvolle zorg. Zo blijken er op afdelingen waar PA’s werken minder heropnames te zijn dan op afdelingen zonder PA’s en neemt de kwaliteit van zorg vanuit patiënt-perspectief toe (mind you: zoals ik zelf al observeerde), omdat patiënten voelen dat er meer aandacht voor hen is. Daarnaast wordt met de inzet van PA’s de zorg anders georganiseerd, waardoor er beter kan worden voldaan aan de toenemende zorgvraag, zonder dat de kosten op landelijk niveau toenemen. En, het opleiden van PA’s biedt blijkbaar ook meer loopbaanperspectief voor artsen, wat ervoor zorgt dat deze in de zorgsector blijven. Waardoor de PA dus eigenlijk als zijnde een soort Messias over de afdeling floreert, kwaliteitsvolle zorg levert, patiënten op hun gemak stelt en ondertussen op meerdere fronten het tekort aan artsen oplost. Dat klinkt mij alsof het tijd is voor een loonsverhoging (maar daar zal ik mijn vingers nu verder niet aan branden).

Alle lof voor de PA dus. Een vakgroep die haar gewicht in goud waard is en waar ik (en ik hoop iedereen met mij) heel dankbaar voor ben.

En tot slot…

Als ik dan toch een lofzang aan het uiten ben over dit vak, wil ik bij deze héél graag mijn ontzettende dank en bewondering uiten voor een aantal van de PA’s die ik gaandeweg tijdens mijn opleiding en nu in mijn eerste baan als arts ben tegen gekomen: Luc, Jannie, Anouk, Christian en Maarten: dankjulliewel! Zonder jullie zijn we (en ik met name) nergens!